|
Γιορτές του Κλήδονα στον Αγ. Νικόλαο |
|
|
|
Γράφει ο/η Delacovias Ioannis
|
|
24.06.18 |
 Ο Πολιτιστικός και εξωραϊστικός Σύλλογος του χωριού μας, θα αναβιώσει σήμερα το βράδυ το έθιμο του Κλήδονα- Άη Γιαννιού του Ριζικάρη.
Ο Σύλλογος καλεί τα μέλη αλλά και τους φίλους του να παρευρεθούν στην εκδήλωση που θα γίνει στο Δημοτικό Σχολείο για την αναβίωση του εθίμου. Μετά θα ακολουθήσει παραδοσιακό γλέντι.
Είσοδος Ελεύθερη
Λίγα λόγια για το έθιμο.
- Το παρακάτω κείμενο έχει συγγράψει ο Παναγιώτης Νικ. Δαμιανάκης ( Παπαδομανωλάκος ο νεότερος ) και μας το έστειλε από την Νυρεμβέργη.
Ο κλήδονας αποτελεί ένα έθιμο, που βασίζεται πάνω σε μια ολόκληρη διαδικασία και έχει ως στόχο την αποκάλυψη της μοίρας, του πεπρωμένου, μέσα από μια σειρά πραγμάτων και τελετουργικών, ειδικά για τα νέα κορίτσια που προσπαθούσαν να μάθουν μέσα από τον κλήδονα "τα ριζικά" τους.
Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και του οποίου η πρώτη γραπτή περιγραφή ανέρχεται στους βυζαντινούς χρόνους.
klidonas2017-2
Το έθιμο στο χωριό μας.
Παραμονή του Αγιαννιού του Ριζικάρη και κατά το ηλιοβασίλεμα, τα ανύπαντρα κορίτσια του χωριού μας, πήγαιναν με το «λαϊνι» (σταμνί) να κουβαλήσουν το «αμίλητο νερό» από διάφορα πηγάδια, πηγές και ρεματιές .
Κατά τη διαδικασία της μεταφοράς του «αμίλητου νερού», οι ανύπαντροι νεαροί του χωριού μας ακολουθούσαν της κοπέλες και με διάφορα πειράγματα προσπαθούσαν να τις κάνουν να μιλήσουν. Αν κατάφερναν να αποσπάσουν έστω και μια λέξη, τότε οι κοπέλες έπρεπε να χύσουν το νερό και να πάνε να ξαναγεμίσουν το σταμνί.
Το «αμίλητο νερό» μεταφερόταν στο σημείο της εκδήλωσης και τοποθετείτο στα διάφορα πιθάρια, που στην συνέχεια θα έμπαιναν μέσα τα «ριζικόμηλα». Τα «ριζηκόμηλα» τα έφερναν οι νέοι και οι νέες του χωριού μας, ενώ πρώτα πάνω τους είχαν χαράξει τα αρχικά τους γράμματα. Το έθιμο για πολλά χρόνια ετελείτο στην πλατάνα της εκκλησίας του Αγίου Νικόλαου.
Όταν όλοι είχαν τοποθετήσει μέσα στα πιθάρια τα μήλα τους, τότε σκεπάζονταν με κόκκινο μαντήλι και ασφαλίζονταν με κλειδωνιά, λέγοντας το παρακάτω στιχάκι :
«Κλειδώνουμε τον κλήδονα με τ' Αγιαννιού τη χάρη,
κι όποια 'χει καλό ριζικό να δώσει να τον πάρει».
Στη συνέχεια το τοποθετούσαν στο λιακωτό ή ανάμεσα στην πλατάνα, έτσι ώστε το βράδυ να πάρει κάποιο είδος αστρικής ενέργειας, κάτι που προφανώς επέτεινε τη μαγεία της προετοιμασίας.
Τα κλειδιά της κλειδωνιάς τα διατηρούσε ο νεαρός που είχε προταθεί να βγάλει τα «Ριζικά» από τα πιθάρια.
Για πολλά χρόνια τη διαδικασία εκτελούσε ο Παναγιώτης Λιβανός (Πάρις ), ο οποίος έβγαζε και την επόμενη ημέρα τα «Ριζικά».
Τα γέλια και τα ερωτικά στιχάκια.
Ανήμερα της γιορτής του Αγιαννιού του «Ριζικάρη», και όταν το πλήθος είχε συγκεντρωθεί στο χώρο της εκδήλωσης, δινόταν το σύνθημα από τον νεαρό που είχε αναλάβει την διαδικασία:
«Ανοίγουμε τον κλήδονα με τ' Αγιαννιού την χάρη,
και όποια έχει καλό ριζικό σήμερα ναν το πάρει».
Αυτή τη φορά όμως στην ομήγυρη μπορούσαν να συμμετέχουν και παντρεμένοι άνδρες και γυναίκες, καλεσμένοι για να παίξουν το ρόλο μαρτύρων της μαντικής διαδικασίας
Τα «Ριζικά» έπρεπε να βγουν δύο φορές μέσα από το πιθάρι και να ξαναμπούν πάλι μέσα. Κάθε φορά που ανασύρονταν ένα ή περισσότερα «Ριζικά» διαβάζονταν διάφορα στιχάκια, συνήθως πικάντικα ερωτικά όπως:
- «Το πίσω σου παράθυρο το ξεχαρβαλωμένο, εγώ το ξεχαρβάλωσα να μπαίνω και να βγαίνω».
- «Την κόρη σου την όμορφη βάλτηνε στο ζεμπύλι, και κρέμασε τηνε ψηλά να μην στη φάνε οι ψύλλοι».
- «Στέκομαι και σε κοιτώ και απορώ μαζί σου, πως βγάζεις το βρακάκι σου και πέφτεις μοναχή σου».
- «Εγώ δεν θέλω παντρειά, γυναίκα εγώ δεν παίρνω, γιατί δεν έχω καλαμιές να τηνε ματαδένω».
Την τρίτη φορά που έβγαιναν τα «Ριζικά» διαβάζονταν πάλι στιχάκια καθώς και τα αρχικά που ήταν χαραγμένα επάνω στα «Ριζικόμηλα».
Οι παρευρισκόμενοι αφουγκράζονταν όταν έβγαινε το «Ριζικό» για το ποιος νέος ή ποια νέα εκφώνησε το ερωτικό δίστιχο, που συνήθως ταυτίζονταν και με ερωτικό ενδιαφέρον.
Πολλοί από τους νέους και νέες του χωριού μας, έπαιρναν και έβαζαν το «Ριζικό» τους κάτω από το μαξιλάρι τους για αρκετά βράδια ελπίζοντας ότι θα δουν στα όνειρά τους τον «έρωτα» τους.
Μετά το τέλος της διαδικασίας οι νέοι και νέες πήγαιναν στις ταβέρνες του χωριού μας όπου και διασκέδαζαν όλοι μαζί παρέα.
Αργότερα μαζεύονταν πάλι στις αυλές των σπιτιών, όπου άναβαν μεγάλες φωτιές για να «κάψουν τον Μάη». Έπρεπε να περάσουν πάνω από τη φωτιά τρεις φορές για να διώξουν το κακό.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι ίσως είναι το μοναδικό έθιμο το οποίο προετοίμαζε και εκτελούσε η νεολαία του χωριού. Είναι γνωστό πως εκείνες τις εποχές οι μεγαλύτεροι δεν άφηναν σε νεότερους και πολλές αρμοδιότητες, ακόμα και σε διάφορες γιορτές και εθιμοτυπικές διαδικασίες. Οι γιορτές του κλήδονα αποτελούσαν εξαίρεση.
|
|
Τελευταία ανανέωση ( 24.06.18 )
|
