Το Μεγάλο Σάββατο πριν από αναστάσιμη δοξολογία  τα πιο παλιά χρόνια οι συγχωριανοί μας συνήθιζαν να τρώνε ελαφριά πριν πάνε στην εκκλησία για να πάρουν το Άγιο φώς. Αυτό φυσικά αφορούσε μόνο αυτούς  που δεν θα κοινωνούσαν το βράδυ της Ανάστασης.
Ήταν σημαντικό για την διατροφή τους η ομαλή μετάβαση από την αυστηρή νηστεία στην βρώση του κρέατος και των τυροκομικών προϊόντων.
Συνηθίζονταν τότε, το πρωί της Μ. Παρασκευής μαζί με τα θυμιάματα που έκαναν στα ξωκλήσια του χωριού μας  οι συγχωριανοί μας να ψάχνουν στα «Ρουμάνια*», ,έναν εκλεκτό μεζέ. Την Αλεποπορδή!
Η Αλεποπορδή είναι ένας μύκητας  σαν μανιτάρι , με πάρα πολύ ωραίο άρωμα που μπορεί να μαγειρευτεί με πολλούς τρόπους. Η Αλεποπορδή για να μεγαλώσει χρειάζεται καλές κλιματολογικές συνθήκες και εναλλαγές βροχής και ηλιοφάνειας.

Δεν εμφανίζεται σε άνυδρα μέρη γι’ αυτό και σε περίοδο μεγάλης ξηρασίας κατά τους χειμερινούς μήνες δεν μπορούμε να την βρούμε.

Η Αλεποπορδή καθώς και τα άλλα μανιτάρια είναι κατά  πολλούς το αντικατάστατο του κρέατος.
Για ευνόητους λόγους δεν μπορούμε να σας αναφέρουμε τις τοπάδες με τις Αλεποπορδές στο χωριό μας.
Πάντως και φέτος το έθιμο θα συνεχιστεί με Αλεποπορδή σούπα πριν από την Ανάσταση. Σε αυτό βοήθησε το ότι το Πάσχα είναι νωρίς, ότι είχαμε αρκετές βροχοπτώσεις . Ταίριαξαν όλα!
Το www.agiosnikolaos.net  αναδημοσιεύει το άρθρο από το οδοιπορικό που έκανε το περιοδικό του Συνδέσμου Αγιονικολαϊτών ,  «Εν Μαλεώ» στα βουνά της Πίνδου το χειμώνα του 2013.

Ακολουθεί το άρθρο από το Εν Μαλεώ για την Αλεποπορδή ( Χειμώνας 2013).


To χειμώνα που μας πέρασε, βρεθήκαμε στην «πόλη των μανιταριών», τα Γρεβενά. Η όμορφη πόλη της Δυτικής Μακεδονίας ζει από την καλλιέργεια μανιταριών και τρούφας, ενώ υπάρχουν κι αρκετές εξαγωγές στο εξωτερικό.
Έτσι, είχαμε την ευκαιρία να δούμε και να απολαύσουμε ποικιλίες μανιταριών από τα βουνά της Πίνδου και των γύρω περιοχών. Στο τραπέζι που καθόμαστε, φίλοι από τα Γρεβενά παίνευαν την ιδιαίτερη γεύση των μανιταριών τις περιοχής τους, που πράγματι είναι εξαιρετική. Στην κουβέντα πάνω αναφέραμε τις ονομασίες των μανιταριών που συναντά κανείς στα Βάτικα, όπως: Καθητάρια, Μαρίες, Γλυστρίδες, Ματραγκούρια κλπ. Όταν, όμως, άκουσαν ότι υπάρχει μανιτάρι με όνομα «Αλεποπορδή», οι ντόπιοι «λύθηκαν στα γέλια», σκεφτόμενοι το συνθετικό της λέξης. Νιώσαμε λίγο άβολα, θα πρέπει να πούμε. Είπαμε ότι θα το ερευνήσουμε και θα επανέλθουμε με περισσότερα στοιχεία για το θέμα στο μέλλον, ενώ τα γέλια και τα πειράγματα καλά κρατούσαν. Δεν είναι εύκολο δε να «παντρέψεις» την Πίνδο και την Σαμαρίνα με τον Καβομαλιά! Άλλος κόσμος, άλλα γνωρίσματα, άλλη ντοπιολαλιά. Όταν φεύγαμε από την πόλη, το απόγευμα, σταματήσαμε σε ένα κατάστημα να αγοράσουμε διάφορα αναμνηστικά αλλά και τοπικά προϊόντα, όπως κάνουμε κάθε φορά που πηγαίνουμε σ΄ έναν ξένο τόπο. Στα χέρια μας έπεσε ο οδηγός των μανιταριών του κ. Γ. Κωνσταντινίδη, τον οποίο και αγοράσαμε. Ο κ. Γιώργος Κωνσταντινίδης είναι δάσκαλος στο επάγγελμα και συγγραφέας 6 βιβλίων για τα μανιτάρια της Ελλάδας. Είναι επίσης Πρόεδρος των Μανιταρόφιλων Ελλάδας. Επικοινωνήσαμε με τον κ. Κωνσταντινίδη – ο οποίος με χαρά ανταποκρίθηκε- για να μας ενημερώσει για το παρεξηγημένο, αλλά κατά τ’ άλλα νοστιμότατο μύκητα «Αλεποπορδή»

. …Αλεπουπορδές στον αέρα!

Με τις λαϊκές ονομασίες: Αλεπουπορδή, Αλεποφούσκι, Πόπορδας, Του λαγού ο ταμπάκος, Φούσκα, Πορδίτης (Λέσβος), Φουσκίτα ή Αλεπουφουσκίτα (ποντιακά) κ.ά. περιγράφονται στην Ελλάδα μανιτάρια που ανήκουν στα γένη Bοvista, Calvatia και Lycoperdon. Τα περισσότερα από τε είδη των μανιταριών που ανήκουν σε αυτά τα γένη είναι φαγώσιμα, σε νεαρή ηλικία, όσο ο θρόμβος παραμένει λευκός, πριν αρχίσει αν κιτρινίζει και να σποριάζει. Ξερά, σποριασμένα καρποσώματα χρησιμοποιούνται ως αιμοστατικά σε ανθρώπους και ζώα, κατά εγκαυμάτων και κατά του συγκάματος σε βρέφη. Στη χώρα μας αν και τα μανιτάρια αυτά γενικώς τρώγονται, στις περισσότερες περιοχές, θεωρούνται μανιτάρια κατώτερης ποιότητας. Στην Ευρώπη το είδος Calvatia gigantea έχει μεγάλη εμπορική αξία και η τιμή του είναι περίπου διπλάσια από αυτή του κρέατος. Αρκετές δοξασίες συνδέονται με τα είδη αυτά και σχετίζο νται κυρίως με τη μορφή τους και με τον καπνό (μάζα σπορίων) που αφήνουν στην ωριμότητα. Στην περιοχή της Σάντας του Ποντου, υπήρχε η δοξασία πως «Αν πιέσεις Φουσκίτας (είδη που ανή- κουν στα γένη Bοvista, Calvatia και Lycoperdon), θα βρέξει».

Μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα ή πιο συνηθισμένα είδη «Αλεπουπορδών» στην Ελλάδα είναι τα: Bοvista plumbea, Calvatia gigantea, Lycοperdοn perlatum, Lycoperdon pratense και Lycoperdon utriforme. Το Μποβίστα η μολυβδόχρωμη (Bοvista plumbea) καρ- ποφορεί από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο, συνήθως κοπαδιαστά, σε λιβάδια και βοσκότοπους, συνήθως σε κοπρισμένα, ασβεστώδη ή όξινα εδάφη και παράγει μέτρια, σφαιρικά μανιτάρια (ύψος 1,5-4 (5) εκ. και διάμ. (1) 2-4 (5) εκ.), που απελευθερώνονται από το υπόστρωμα κατά την ωριμότητα, χωρίς ριζόμορφα, με παχύ (0,5-1,5 χιλ.) και εύθραυστο, αρχικά λευκό και αργότερα κιτρινωπό εξωπη- ρίδιο που θρυμματίζεται σαν τσόφλι αυγού σε μεγάλες πλάκες αν πιεστεί, χάρτινο, καφετί ή γκριζωπό ενδοπηρίδιο, κιτρινοκαφετή θρόμβο, χωρίς άγονη βάση, χωρίς μυκηλιακές χορδές. Το Καλβάτια η γιγαντιαία (Calvatia gigantea) καρπο- φορεί από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο, σε βοσκότοπους, αγρούς, πάρκα, κήπους, θαμνότοπους και ξέφωτα, σε υψόμετρα πάνω από 900 μ. και παράγει πολύ μεγάλα μανιτάρια (έχουν καταγραφεί μανιτάρια με διάμ. 1,5 μ. και βάρος μέχρι 25 κιλά!), με λεία, βελού- δινη εξωτερική επιφάνεια και ανύπαρκτη ή υπανάπτυκτη άγονη βάση.

Το Λυκόπερδο το μαργαριταρένιο (Lycοperdοn perlatum) καρποφορεί καλοκαίρι και φθινόπωρο, σπανίως μονα- χικά, συνήθως κοπαδιαστά, στο έδαφος, σε δάση κωνοφόρων, πλα- τυφύλλων ή σε μικτά δάση παράγει αρχικά λευκωπά και αργότερα καφετιά αχλαδόμορφα μανιτάρια (ύψος 3-5 (8) εκ. και διάμ. 2-5 (6) εκ.) με ευθείες κωνικές (με στρογγυλή βάση) προεξοχές μήκους 1-2 χιλ. και κόκκους στη βάση και ενδοπηρίδιο που σχίζεται κατά την ωριμότητα στην κορυφή σχηματίζοντας κυκλικό πόρο. Το Λυκόπερδο το λιβαδίσιο (Lycoperdon pratense) καρ- ποφορεί σχεδόν όλο το χρόνο, ιδιαίτερα όμως από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο, μοναχικά ή κοπαδιαστά, στο έδαφος, σε -κοπρισμένα κυρίως- λιβάδια και βοσκότοπους αλλά και σε παρυφές δασών και παράγει μεγάλα, αχλαδόμορφα, στροβιλόμορφα ή σφαιρικά μανιτάρια (ύψος 2-5 (7) εκ. και διάμ. 2-4 (7) εκ.) με μάλλον επίπεδη κορυ φή και κοντόχοντρη βάση, με λευκοκίτρινους έως κίτρινους κόκκους και αγκάθια, κιτρινωπό ενδοπηρίδιο, καλά αναπτυγμένη, ροδοπόρ φυρη, άγονη βάση και καλά αναπτυγμένο διάφραγμα (0,5 χιλ.). Το Λυκόπερδο το ασκόμορφο (Lycoperdon utriforme) καρποφορεί από τα μέσα Απριλίου έως τον Οκτώβριο, μοναχικά ή κατά ομάδες, σε ξερούς βοσκότοπους, ηλιόλουστα λιβάδια και ξέ- φωτα δασών, τόσο στα ορεινά όσο και σε κοιλάδες, συνήθως όμως σε υψόμετρο πάνω από 500 μ. και παράγει μεγάλα σφαιρικά ή α- χλαδόμορφα μανιτάρια (ύψος 5-14 (20) εκ. και διάμ. 5-18 (30) εκ.) με λευκές, πυραμιδωτές προεξοχές (5-10 χιλ. πλάτος και -5 χιλ. ύψος) με πολυγωνική περίμετρο, πολύ εύθραυστο, γυαλιστερό, ανοιχτόχρωμο λαδοκαφετί ενδοπηρίδιο που σχίζεται στο ανώτερο τμήμα, κιτρι- νοκαφετή θρόμβο και ομοιόχρωμη, καλά αναπτυγμένη, κυπελλόμορφη, άγονη βάση με μυκηλιακές χορδές.

*Ρουμάνια: Θαμνώδης περιοχή.